I miejsce w Konkursie na opracowanie koncepcji zagospodarowania Rynku w Raciborzu
Współpraca: Tecla Architektura i Urbanistyka oraz Anna Otlik Pracownia Projektowa
Rok: 2023
Projekt koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania obrębu Starego Miasta w Raciborzu powstał w ramach międzynarodowego konkursu, zorganizowanego przez katowicki oddział SARP we współpracy z Urzędem Miasta Racibórz.
Rynek w obecnej formie organizowany jest wokół centralnie zlokalizowanej ważnej dominanty, którą stanowi kolumna maryjna. Pierwotne założenia mocno się rozmyły w mnogości wątków. Widoczne jest silne zabrukowanie nawierzchni i odczuwalny jest brak zieleni, szczególnie wysokiej, a rozległy plac wydaje się być za duży.
Główną ideą projektu jest przywrócenie charakterystycznego owalu w centralnej części rynku oraz nawiązanie do historycznej rorkastli z pokazaniem trasy dawnego wodociągu. Elementy te przywrócone są w formie i funkcji, wpisującej się w trendy wprowadzania błękitno-zielonej infrastruktury w tkankę miejską. Wprowadzenie pompy wodnej w miejscu dawnej rorkastli, nawiązuje nie tylko do historii, ale też stanowi nową atrakcję. Osiowo ułożone elementy kolumny maryjnej i zdroju wodnego w nowej formie, domknięte są kompozycyjnie miejscem na lokalizację instalacji artystycznej. Funkcje układane są centrycznie wokół owalnego placu i wydzielone drzewami i pasami zieleni. Dynamika układu została subtelnie podkreślona w posadzce, a gradacja wysokości drzew nadaje przestrzennej formy płaskiej dotychczas płycie rynku.
Zarys dawnych parceli i zabudowań sąsiadujących z rynkiem, został podkreślony w formie zieleńców o bujnej roślinności. Miejsca styku funkcji o całkowicie odmiennym charakterze, zyskały dzięki temu bufor, separujący widocznie różne strefy funkcjonalne.
Dla usprawnienia ruchu pieszego zaprojektowany został trakt w postaci tzw. trasy wolnej od przeszkód, przeznaczony do wygodnego chodzenia.
System placów, zieleni i ciągów pieszych zdynamizowany jest i zespojony przebiegiem wyprofilowanego obniżenia w terenie, promieniście rozchodzącego się od dawnego zdroju (w historycznym przebiegu), kierunkującego wodę opadową w stronę roślinności.
Wprowadzony podział funkcjonalny na poszczególne strefy sprawia, iż układ przestrzenny stał się dopasowany do skali człowieka, a jego użytkowanie intuicyjne.
Dominanta znajdująca się na środku płyty rynku, determinuje układ kompozycyjny jako centralny, z widocznym wskazaniem najważniejszego jego elementu. Kompozycja placu skoncentrowana jest na stworzeniu przedpola dla zabytkowej kolumny jak i odpowiedniego jej podkreślenia. W tym celu odtworzony jest historyczny układ owalnego szpaleru drzew. Kształt owalu powielany jest w posadzce, by dalej przybrać formę prostokreślną, wpisaną w układ pierzei rynku.
Projektowana redukcja nawierzchni uszczelnionych i nagrzewających się, ma za zadanie zmniejszyć uciążliwość zjawiska wyspy ciepła. Zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnej (o ok. 750 m2) i nawierzchni przepuszczalnej (o ok.1000 m2) pozwala efektywniej wykorzystać wodę opadową na miejscu oraz opóźnia jej spływ do kanalizacji.
Ważnym aspektem ekologicznym jest kierowanie wody opadowej w stronę zieleni oraz zastosowanie rozwiązań nawadniających i napowietrzających korzenie drzew. Woda opadowa kierowana profilami naziemnymi jak i podziemnymi, o kształcie nawiązującym do przebiegu wodociągu miejskiego, płynąć będzie w kierunku zieleńców podlewając je.
Wykorzystanie materiałów pochodzących z rozbiórki istniejącej nawierzchni zmniejsza nie tylko koszty, ale także ślad węglowy. Proponowane jest stosowanie lokalnego materiału, w tym szkółkarskiego i bazowanie na dostępnych gatunkach (nie egzotycznych czy trudnych do zdobycia).
. . .
https://www.architekturaibiznes.pl/konkurs/i-nagroda,26829.html
https://sztuka-krajobrazu.pl/5232/artykul/wyniki-konkursu-stare-miasto-w-raciborzu